Scholien zu An. I 01 (Ambr. H 50 sup.)
final
〈μᾶλλον δ’ ἑτέραν ἑτέρας〉
ἢ κατ’ ἀκρίβειαν
ἢ τῷ βελτιόνων τε καὶ θαυμασιωτέρων εἶναι
δι' ἀμφότερα ταῦτα
ἐν τοῖς πρώτοις
δοκεῖ
ἔστι γὰρ οἷον ἀρχὴ τῶν ζώων
ἐπιζητοῦμεν δὲ θεωρῆσαι καὶ γνῶναι
τὴν φύσιν
δεήσει γὰρ λαβεῖν περὶ ἕκαστον τίς ὁ τρόπος
ἐὰν δὲ φανερὸν ἦ
πολλὰς ἀπορίας ἔχει καὶ πλάνας, ἐκ τίνων δεῖ ζητεῖν
ἢ καθ’ ἕκαστον ἕτερος, οἷον ἵππου, κυνός, ἀνθρώπου, θεοῦ
χαλεπὸν δὲ καὶ τούτων διορίσαι ποῖα πέφυκεν ἕτερα ἀλλήλων
πάλιν ἄν τις ἀπορήσειεν εἰ τὰ ἀντικείμενα πρότερον τούτων ζητητέον
πρὸς τὸ θεωρῆσαι τὰς αἰτίας τῶν συμβεβηκότων
ἐπειδὰν γὰρ ἔχωμεν ἀποδιδόναι κατὰ τὴν φαντασίαν περὶ τῶν συμβεβηκότων
πάσης γὰρ ἀποδείξεως ἀρχὴ τὸ τί ἐστιν
δῆλον ὅτι διαλεκτικῶς εἴρηνται καὶ κενῶς ἅπαντες
ἀπορίαν δ’ ἔχει καὶ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς
πότερόν ἐστι πάντα κοινὰ καὶ τοῦ ἔχοντος
τοῦτο γὰρ λαβεῖν μὲν ἀναγκαῖον, οὐ ῥᾴδιον δέ
εἰ δ’ ἐστὶ καὶ τοῦτο φαντασία τις ἢ μὴ ἄνευ φαντασίας
οὐδὲ τοῦτ’ ... ἐνδέχοιτ' ἂν
εἰ μὲν οὖν ἔστι τι τῶν τῆς ψυχῆς ἔργων ἢ παθημάτων ἴδιον
οὐ μέντοι γε ἅψεταί γε τούτου χωρισθέν τὸ εὐθύ
τὰ πάθη λόγοι ἔνυλοί εἰσιν
ὥστε οἱ ὅροι τοιοῦτοι, οἷον
οἷον τὸ ὀργίζεσθαι κίνησίς τις
τὸ ὀργίζεσθαι κίνησίς τις τοῦ τοιουδὶ σώματος
ἢ μέρους ἢ δυνάμεως
καὶ διὰ ταῦτα ἤδη φυσικοῦ τὸ θεωρῆσαι περὶ ψυχῆς
τὸ θεωρῆσαι περὶ ψυχῆς, ἢ πάσης ἢ τῆς τοιαύτης
ὁ φυσικὸς τε καὶ ὁ διαλεκτικὸς ἕκαστον αὐτῶν
ὁ μὲν γὰρ λόγος ὅδε τοῦ πράγματος
ἕτερος δ’ ἐν τούτοις τὸ εἶδος
ἢ μᾶλλον ὁ ἐξ ἀμφοῖν
ἢ οὐκ ἔστιν εἷς ὁ περὶ τὰ πάθη τῆς ὕλης
ὁ φυσικὸς περὶ ἅπανθ’ ὅσα τοῦ τοιουδὶ σώματος
καὶ τῆς τοιαύτης ὕλης ἔργα καὶ πάθη
καὶ τῆς τοιαύτης ὕλης ἔργα καὶ πάθη
ὅσα δὲ μὴ τοιαῦτα, ἄλλος
〈τεχνίτης, ἐὰν τύχῃ∙ ἢ τέκτων ἢ ἰατρός〉