Scholien zu Somn. Vig.
Vorstufe
Vorstufe
Somn. Vig. 1, 453b 27
αἰεὶ γὰρ τὰ ἔσχατα
(lex.)
Ἔσχατα λέγει τὰ ἀντικείμενα
| οἷον τὰ ἐναντία τὰ πρός τι
| τὴν ἀντίφασιν·
τὴν ἕξιν καὶ
| τὴν στέρησιν · ἔσχατα δὲ ταῦτα
| καλεῖται διότι οὐκ ἔστι αὐτὰ
| ὑπερβῆναι ἢ, ἐπέκει | να τούτων
κινηθῆναι·
| ὁ γὰρ εἰς ὑγείαν ἐχόμενος, ἄ | χρι ταύτης κινεῖται·
καὶ
| οὐχ’ ὑπερβαίνει· καὶ τὸ
| ἀνάπαλιν ἀπὸ ταύτης | εἰς νόσον ὁμοίως ἕως | ἂν, ζῶον ἐστίν· ἡ
δὲ ὑπὲρ
| τὴν νόσον κίνησις, οὐκ ἐστὶ | νόσος· ἀλλ’ ἢ θάνατος | ὅπερ οὐκ
ἀντίκειται τῆ
| ὑγεία ἀλλὰ τῆ ζωῆ:–
Somn. Vig. 1, 453b 27–28
καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων
(exeg.)
ἐπὶ τῶν τεχναστῶν:–
Somn. Vig. 1, 453b 29
οἷον ὑγεία καὶ νόσος
(exeg.)
τῶν κράσεων
Somn. Vig. 1, 453b 30
καὶ κάλλος καὶ αἶσχος
(exeg.)
τῶν ἀνομοιομερῶν·
Somn. Vig. 1, 453b 30
καὶ ἰσχὺς | καὶ ἀσθένεια
(exeg.)
τῶν | ὁμοιομερῶν·
Somn. Vig. 1, 454a 9–10?
κίνησις τίς διὰ τοῦ σώματος τῆς ψυχῆς?
(exeg.)
Ἤτοι τοῦ αἰσθητικοῦ | καὶ τοῦ λογιστικοῦ:–
Somn. Vig. 1, 454b 14
διὸ ἀναγκαῖον ὕπνον πάντα | ἐγερτὸν εἶναι
()
Ἤτοι διακόπτεσθαι, | ὑπὸ ἐγρηγόρσεως:–
Somn. Vig. 1, 454b 21
τῶν δὲ ὀστρακοδέρμων
(exeg.)
Ὅτι τοῦ αἰσθητικοῦ μορίου |
τῆς ψυχῆς ἐστὶν ὁ ὕπνος καὶ ἡ ἐγρή | γορσις·
καὶ ὃ αἰσθά |
νεται, τοῦτο καὶ ἐγρήγορε· καὶ ὃ |
ἐγρήγορε, τοῦτο καὶ καθεύ | δει· τὰ οὖν
ὀστρακόδερμα αἰσ | θητικὰ ὄντα, ὑπνώττειν ὁ λό | γος δείξειεν:–
Somn. Vig. 2, 455a 11
τὸ αὐτὸ πάθος
(exeg.)
τὸ μὴ αἰσθάνεσθαι
Somn. Vig. 2, 455a 11–12
εἰ γὰρ τῇ μέν, τῇ δὲ μή
(exeg.)
Εἰ γὰρ κατά τι μὲν, αἰσθάνεται
| οἷον κατὰ τὴν ἁφὴν κατά
| τι δὲ, οὐκ αἰσθάνεται οἷον | κατὰ τὴν γεῦσιν καὶ τὰς
ἄλ | λας αἰσθήσεις συμβήσεται | τῶν αὐτῶν κατὰ
ταυτὸ τὰ ἀν | τικείμενα·
ὥστε
ἐγρηγο | ρὸς ἔσται καὶ οὐκ
ἐγρηγορὸς
| καὶ ὑπνῶττον καὶ οὐχ’ ὑ | πνῶττον:–
Somn. Vig. 2, 455a 12
ταύτη καθεῦδον αἰσθήσεται
()
κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον
Somn. Vig. 2, 455a 12
τοῦτο δ’ ἀδύνατον
()
Τὸ, τὰ
| ἀντικείμενα κατὰ ταυ | τὸν συμβαίνειν:–
Somn. Vig. 2, 455a 18
καὶ δύναται κρίνειν
(exeg.)
ἡ
κοινὴ·
Somn. Vig. 2, 455a 21–22
τὸ δὲ εἶναι αἰσθήσει τοῦ γένους ἑκάστου ἕτερον
(exeg.)
Μία ἐστὶν ἡ αἰσθητικὴ δύναμις
| τῆς ψυχῆς· ἐνέργεια διὰ συγ | κρητικὴν τῶν
αἰσθητῶν, | κατὰ μὲν τοῦτον τὸν λόγον | διαφέρει ὄψις ἀκοῆς·
καθά | περ κατὰ τὸ, οὐσία ἔμψυχος αἰσ | θητικὸν ἀδιάφορος ἐστὶν ἄνος
| ἵππου·
διενηνόχατο
| δὲ, ἀλλήλων· ὅτι το μὲν, λο | γικὸν τὸ
δ’
ἄλογον οὕτω δὴ
| ἐπὶ τῆς αἰσθήσεως, τὸ μὲν, κα | θ’ ὑποκειμένου
ῆ τῶ γένει·
| γένος γάρ τι καὶ τὸ ὑποκεί | μενον,
μία αἴσθησις ἐστί· τῶ | δὲ λόγω πλείους·
ἐπεὶ
| καὶ τὰ γένη ἤτοι τὰ ὑπο | κείμενα, ἑκάστη,
αἰσθήσει πολ | λά· εἴπερ ἄλλα μὲν, τὰ |
χρώματα· ἄλλοι δὲ, οἱ ψo | φοι καὶ οἱ χυμοί
ἕτεροι·
|
τὸ δὲ εἶναι αἰσθήσει, τοῦ
γένους ἑκάστου ἕτερον τουτέστι τὸ δὲ εἶναι ἤτοι ὁ λόγος
ἑκάστης αἰσθήσεως ἕτερος, ἐπεὶ, καὶ | ὁ λόγος ἑκάστου γένους τῶν
αἰσθητῶν ἕτερος :–
Somn. Vig. 2, 455a 22–23
τοῦτο δ’ ἅμα τῶ ἁπτικῷ μάλισθ’ ὑπάρχει
(exeg.)
Ἡ κοινὴ
αἴσθησις
ἐξ ἧς αἱ | ἄλλαι σχίζονται, ἅμα | τῶ ἁπτικῶ
ἐστιν:–
Somn. Vig. 2, 455a 27–29
εἰ γὰρ τῷ πάσας τι πεπονθέναι τὰς αἰσθήσεις ἐγίνετο τὸ καθεύδειν
(exeg.)
Εἰ γὰρ τῶ, πάσας τί πε | πονθέναι τὰς αἰσθήσεις | ἐγένετο τὸ
καθεύδειν
| ἤτοι τὸ ὑπνώττειν,
ἄ | τοπον ἐστὶν φησὶν
εἰσὶ δὲ, ταῦτα | λεγόμενα κατασκευαστικὰ |
τοῦ, ὅτι ὁ ὕπνος οὐκ ἔστιν πά | θος πασῶν τῶν αἰσθήσεων
| ἀλλὰ μόνης τῆς ἁφῆς· κατα | σκευάζει δὲ, ταῦτα ἐκ τοῦ
| ἐναντίου οὕτως· | εἰ μὴ ἔστιν ἀνάγ | κη ἅμα πάσας
ἐνεργεῖν τὰς | αἰσθήσεις, οὐδὲ ἅμα πᾶσαι | ἀκινητίσουσιν. ἀλλὰ
| μὴν ἅμα πάσας ἐνεργεῖν, | οὐκ ἔστιν ἀνάγκη· οὐκ ἄρα πᾶ | σαι ἅμα ἀκινητίσουσιν. ὅ | τι δὲ, οὐκ
ἀνάγκη ἅμα πά | σας ἐνεργεῖν, δῆλον· οὐδεμία | γὰρ,
ἀνάγκη τῶ ὁρῶντι ἕπε | σθαι καὶ τὸ ἀκούειν· εἰ
| οὖν οὐχ’ ἅμα πᾶσαι ἐνερ | γοῦσιν, εὔλογον ἐστὶν μὴ δὲ
| ἅμα πάσας ἀκινητίζειν· | οὐκ ἄρα ἐστὶν ὁ ὕπνος πά | θος πασῶν τῶν αἰσθήσεων· ἀλ | λὰ τῆς ἁφῆς ὡς εἴρηται |
μόνης αὐτῆς γὰρ, μόνης | παθούσης γίνεται ὁ ὕπνος:–
Somn. Vig. 2, 455b 26–27
ὅτι εἰ ζῶον ἔσται τὸ ἔχον τὴν | αὐτοῦ φύσιν
(exeg.)
Τὸ καθὸ ἐστὶ τοῦτο ὃ λέγεται·
| ἐστὶ δὲ, ζῶον καθὸ ἐστὶν αἰσθητι | κὸν· ἐστὶν γὰρ ζῶον
ἔμψυχος οὐσία αἰσ | | θητικὴ· δεῖ οὖν, εἰ τὴν ἑαυτοῦ
μέλλει
| φύσιν τέλος ἔχειν καὶ εἶναι τοῦτο ὃ λέγεται | ἐνεργεῖν κατὰ τὴν
αἴσθησιν ἤτοι αἰσ | θάνεσθαι· πᾶσα γὰρ, φύσις | τέλος
ἔχει τινὰ ἐνεργεία σύμφυτον·
| ἀνάγκη οὖν τὸ ζῶον ἐγρη | γορέναι· ἐν τούτω γάρ ἐστι | τὸ
τέλειον· ἵνα αὐτὸ ἐν | τῶ ἐνεργεῖν κατὰ τὴν αἴσθησιν· |
τοῦτο δὲ, ἐπεὶ οὐκ ἀεὶ δύναται
| ποιεῖν μεθ’ ἡδονῆς, ἀναπαύσεως
| ἄρα δεῖται τὸ ζῶον· αὕτη δὲ
| γίνεται διὰ τοῦ ὕπνου· μεταφο | ρικῶς γὰρ, ὁ
ὕπνος ἀνάπαυσις
| λέγεται· ἐρωτώμενοι γὰρ
| πολλάκις περὶ τοῦ δεῖνος τί | ποιεῖ ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν ὅτι
ὑπνώτ | τει, μεταφέροντες λέγομεν|
ὅτι ἀναπαύεται:–
Somn. Vig. 2, 456a 10
ῥηθή | σεται δὲ περὶ αὐτῆς
(exeg.)
τῆς ἀρχῆς·
Somn. Vig. 2, 456a 18–20
διὸ καὶ βομβοῦντα ... τῶν ὁλοπτέρων
(exeg.)
οἶμαι ὅτι το τοιοῦτον ῥητὸν συνεχές ἐστι τῶ
καὶ τὸ ἀναπνεῖν τὲ
καὶ τῶ ὑγρῶ καταψύχεσθαι· πρὸς σωτηρίαν τοῦ ἐν τοὐτω τῶ μορίω θερμοῦ, ἡ
φύσις πεπόρεκεν· ἤ κάλλιόν ἐστι τοῖς παροῦσιν συντάττειν:–
Somn. Vig. 2, 456a 21
ἢ οἰκείας | ἢ ἀλλοτρίας
(exeg.)
| τὸν? ὅταν κινῆται τὸ ζῶον φεῦγον ἢ, διῶκον διὰ τὸ
φοβερὸν ἢ, τὸ προσηνὲς· καὶ ἢ, τὸ λυπηρὸν, ἢ τὸ ἡδύ:–
Somn. Vig. 3, 456a 31
πόθεν ἡ ἀρχὴ τοῦ πάθους γίνεται
(exeg.)
Πάθος γὰρ, ἐκάλεσε
| τὴν ἀναισθησίαν· ἤτοι
| τὴν ἀργίαν τῶν αἰσ | θήσεων:–
Somn. Vig. 3, 456a 32–34
φα | νερὸν δ’ ὅτι ἐπεὶ ἀναγκαῖον τῷ ζῴῳ, ὅταν αἴσθησιν | ἔχῃ, τότε πρῶτον τροφήν τε λαμβάνειν καὶ αὔξησιν
(exeg.)
Ὅταν γὰρ εἰς φῶς ἐκ τῆς | μήτρας προελθόν τότε πρώ | τως τὴν αἰσθητικὴν ψυχὴν λαμ | βάνει· καὶ τρέφεται ὡς
ζῶον
| καὶ αὔξει· ὅταν δὲ, ἐπεὶ
| ἐγκυμονῆται ἔμβρυον ὄν,
| οὐ ζῶον ὡς μέρος τὲ ἐστὶ τοῦ
| γεννῶντος ζώου, καὶ | τρέφεται οὐχ’ ὡς ζῶον ἀλλ’ ὡς | μέρος
ζώου· ἐπεὶ δὲ καὶ | ἀναίσθητον ἔτι ἐστίν, οὐχ’ ἧ μέ | ρος ζώου αἰσθητικὸν τρέφεται, | ἀλλ’ ὡς ἀναίσθητον |
καθάπερ δὴ καὶ τὰ φυτὰ | ἀναίσθητα ὄντα τρέφεται. διὰ τοῦτο οὖν
εἴρηκεν ὅτι
ἀναγκαῖον τῶ ζώω ὅταν αἴσθησιν·
ἔχη, τότε πρῶτον τροφὴν λαμ | βάνειν καὶ
αὔξη ἴσον λέγων τὸ, ὅτι ὅταν αἴσθησιν λάβοι τότε ὡς ζῶον
τρέφεται πρῶτον καὶ λαμβάνει αὔξη:–
Im Gegensatz zu anderen Randscholia in der Handschrift fehlt das
Verweiszeichen über der entsprechenden Stelle im Text. Einige Zeichen am
rechten Rand sind aufgrund von Abnutzung/Verlust an selbigem nicht mehr
vorhanden.
cf. Michael Eph. 52,5–9 ἐν δὲ τῇ λέξει τῇ ἐπεὶ δὲ ἀναγκαῖον τῷ ζῴῳ. ὅταν
αἴσθησιν ἔχῃ, τότε πρῶτον τροφὴν λαμβάνειν τὸ πρῶτον πάνυ ἀκριβῶς ἐπῆκται·
τρέφεται γὰρ καὶ ἔμβρυον ὄν, ἀλλ’ οὐχ ᾗ ζῶον, ἀλλ’ ᾗ φυτόν· ἐπειδὰν δ’
αἴσθησιν λάβῃ, τότε πρῶτον τρέφεται ᾗ ζῶον. ἐγγίνεται δὲ αὐτῷ ἡ αἰσθητικὴ
ψυχὴ ὕστερον ἀποτεχθέντι.
Somn. Vig. 3, 456b 13
καταδαρθεῖν
(lex.)
ἤτοι κοιμηθῆναι
Somn. Vig. 3, 456b 16–17
τὸν αὐτὸν λόγον | ὑποληπτέον εἶναι πάντων
(exeg.)
ὅτι οὐκ ἔστιν ὕπνος
Somn. Vig. 3, 456b 34–35
ὁ μὲν γὰρ κόπος | συντηκτικόν
τῶν ἐν τη κοιλία δήλαδη ὑγρο | τήτων· ἄλλο γὰρ τοῦτο σύντηγμα
| καὶ ἄλλο τὸ ἐν τῶ περὶ ζώων γενέσεως | λεγόμενον:
Somn. Vig. 3, 457a 8
ἐπιληπτικὰ γίνεται
(exeg.)
ὑπνώδη λίαν
Somn. Vig. 3, 457a 27
οὐδ’ οἱ μελαγχολικοί
(exeg.)
Οἱ μελαγχολικοὶ οὐ | κ εἰσὶν ὑπνώδεις. διὰ | τὸ, ψυχρὸν ὄντα
τὸν τοιοῦ | τον χυμὸν καὶ γαιώδη μὴ | γίνεσθαι ἀναθυμία | σιν περὶ τὸν ἄνω τόπον | ἤτοι τὸν ἐγκέφαλον ἵν’ ἐκεῖ
| καταρευσάσης τῆς ἀναθυμιά | σεως, περὶ τὴν ἀρχὴν
ἤτοι τὴν
καρ | δίαν ὅπου καὶ τὸ ζῶον
| ἐνίδρυται καὶ ἡ
πρωτη
αἴσ | θησις, ὅ ὕπνος γένηται· εἰ
| δὲ, οἱ τοιοῦτοι καὶ βρω| τικοὶ ἤτοι φάγοι· διὰ τε | μὴ δύνασθαι τὸν τοιοῦτον
χυ | μὸν ὑπὸ τοῦ ἐμφύτου θερμοῦ
| κατεργάζεσθαι·
ἐμποδίζει | γὰρ, τὴν πέψιν, ἡ
τοῦ σώμα | τος ψυχρότης · τοιούτου
χυμοῦ
| πλήρους ὄντος· μὴ τρεφόμενα δὲ, τὰ μόρια, ὡς | ἀεὶ, τὴν
τῆς ἐνδείας πλήρωσιν
| καὶ δια τοῦτο ἀεὶ ἐσθίειν | μελαγχολικοὶ ἐφύεντο
|
καὶ ἔοικε τὰ σώματα αὐτῶν, ξύλοις | ἐν ἀνίκμω
χώρα οὖσιν :–
Somn. Vig. 3, 457b 25–26
ἔκνοιαν ποιεῖ
(lex.)
κατάσχεσιν τῶν αἰσθήσεων
Somn. Vig. 3, 457b 28
κυρίως ἐστὶν ὁ τόπος
(lex.)
αἴτιος·
Somn. Vig. 3, 458a 30–31
οὐ γὰρ ἐνδέχεται ζῷον εἶναι μὴ συμβαινόντων τῶν ἀπεργαζομένων αὐτό
(exeg.)
Τῶν συντηρούντων καὶ σωζόντων αὐτὸ· τοιοῦτο δὲ, ἐστιν ἡ τροφὴ· ταῦτα δὲ,
γινομένης καὶ καταρτιζομένης | ἐν τῇ καταρτίσει καὶ ἀπεργασία ταύτης
γίνεται περίσσωμα τούτου δὲ, γινομένου ὑπὸ τοῦ δημιουργοῦντος | αὐτὴν
ἐμφύτου θερμοῦ. ἀνάγεται περὶ τὸν τοῦ ἐγκεφάλου τόπον· ἐκεῖ δὲ, συστάντος
ὑπὸ τοῦ ψυχροῦ, καὶ πρὸς τὴν | ἀρχὴν ἤτοι τὴν καρδίαν βαρυνθέντος καὶ καταρρεύσαντος, περὶ μικρὸν αὐτὴν
συμπιλίσαντος, ὁ ὕπνος, γίνεται· διακριθέντος | δὲ, αὖθις ὑπὸ τοῦ θερμοῦ
| ἐγείρεται τὸ ζῶον:–
Somn. Vig. 3, 458a 31–32
ἕ | νεκα δὲ σωτηρίας
(exeg.)
ὁ ὕπνος