Athen. EBE 1182

final

Athen. EBE 1182, S. 1–4 (Vorwort)

Ἐντυγχάνωντας ὁ ἐλάχιστος ἐγὼ ἀναγινώσκων εἰς μερικὰ βιβλία, ὁποῦ μοι ἐνεχείρισεν ὁ εὑρισκόμενος πανοσιώτατος ἐφημέριος τῶν πραματευτάδων τοῦ Συμπηνίου παπᾶ κῦρ Ματθαῖος ὁ ἐκ Πωγωνιανῆς, κατὰ τοὺς 1706 χρόνους ἀπὸ Χριστοῦ γεννήσεως, τὰ ὁποῖα μοι τὰ ἄφισεν [sic]〈ἄφησεν〉 χάριν φιλίας κοντᾶ δύο χρόνους, καὶ διβάζωντας εἰς ἐκεῖνα, πολλὴν ὠφέλειαν καὶ μάθησιν ἔλαβα μὲ χάριν θεοῦ, τότε παρευθὺς ἐπαρακινήθηκα ἀπὸ τὸν ἔνθεον πόθον τῶν ἱερῶν γραμμάτων, καὶ ἄρχησα νὰ συγγράφῳ μετὰ χαρᾶς καὶ εὐθυμίας τινὰ κεφάλ〈α〉ια προοιμιακὰ περὶ φιλοσοφίας, ὡσὰν τὸν πρόλογον τοῦ δυστυχεστάτου Ἐγχειριδίου μου καὶ τὰ προλεγόμενα τῆς φιλοσοφίας, καὶ τὴν ἀρχήνησιν ἀκόμη τῶν [τῶν] περὶ γραμματικῆς, ἐν δὲ τῷ μεταξὺ τούτων, τῆς ἄνω προνοίας οὕτω οἰκονομησάσης τὰ ἡμέτερα πράγματα, ὅταν ἀκόμη ἔφθασα γράφωντας ὡς δύο προσώπους εἰς τὰ προλεγόμενα, μηνὴ Φευρουαρίου [sic]〈Φεβρουαρίου〉 1707 μᾶς ἦρθε, φεῦ, τὸ πικρὸν μαντάτον διὰ τὸν ἄωρον θάνατον τῆς γλυκητάτης καὶ φιλοστόργου ἡμῶν μητρός, πικρὸν καὶ λυπηρὸν καὶ θρηνωδέστατον μήνημα [sic]〈μήνυμα〉! ἀπὸ τὸ ὁποῖον τρομάσσωντας καὶ λυπούμενος περισσῶς ἀπαρηγόρητα, ἐξέκοψα καὶ τὸ ἄφισα [sic]〈ἄφησα〉 ἀνέσωστον τὸ σύγγραμμά μου, ὡς ἄχαρον πάντως καὶ ἀνωφέλευτον, μετὰ δὲ ταῦτα πάλιν μεσαζούσης τῆς ἀνοίξεως κατὰ τὸν Μάιον μῆνα εἰς ἄμετρον ἄλγος καταντήσας καὶ μὴ ἔχοντας ἄλλην παρηγορίαν, εἰς τὰ συνηθισμένα συγγράμματα ἔστρεψα, ἴσως διὰ ἐλάφρωσιν καὶ παραμυθίαν τῆς μεγάλης μου λύπης, καὶ διὰ παρὰ μικρὴν ἄνεσιν τοῦ ταπεινοῦ μου βίου, καὶ λοιπὸν συγκερνῶντας τὴν ἀπαραμύθητόν μου ὀδύνην μὲ τὴν ὀλιγοστὴν ἀναζήτησιν τῆς πα〈ρα〉λειπομένης μου συγγράψεως, ἐτελείωσα κατὰ τὸ δυνατὸν τὰ προλεγόμενα τῆς φιλοσοφίας, ἔπειτα ἀπὸ κάποιον πειρασμὸν καὶ ἐνόχλησιν ἐμποδιζόμενος κατὰ τὸ πέρασμα τοῦ Αὐγούστου μηνὸς πάλιν ἐσκόλασα καὶ κατέπαυσα τὴν γραφὴν ὅλον τὸν ἑξῆς χειμῶνα δαπανήσας ἐν ἀσχολία μόνον εἰς τὴν φροντίδα καὶ φύλαξιν δοθεὶς τοῦ αὐτόθι ἐργαστηρίου τῆς πραγματείας μας, καὶ πάλιν αὖθις ἀναχωρήσαντος τοῦ πατρὸς ἡμῶν πρὸς τὴν πατρίδα κατὰ τὸν Μάιον μῆνα 1708 ἠρξάμην δὴ γράφειν καὶ περὶ τοῦ θεμελίου τῶν μαθημάτων δηλαδὴ περὶ τῆς γραμματικῆς ὁδηγούμενος ἀπὸ τὴν σκέψιν τῶν βιβλίων τοῦ ῥηθέντος πανοσιωτάτου ἡμῶν ἐφημερίου, ὅστις εὐθὺς κατ' αἴτησιν τοῦ λογιωτάτου ἀνεψιοῦ αὐτοῦ ἀποστείλας ἀνέλαβεν ὅλα τὰ βιβλία ἐκεῖνα ὁποῦ μοῦ εἶχεν δώση ποτὲ χάριν φιλίας νὰ ἀναγινώσκω, καὶ τοιουτοτρόπως μὴ ἔχωντας πλέον ὁδηγίαν ἀπὸ τὰ εἰρημένα βιβλία, ἔμειναν ἀτελείωτα τὰ περὶ γραμματικῆς, καὶ ὅλα ὅσα ἦσαν ἀκόλουθα τοῦ προκειμένου μου σκοποῦ. Νῦν δὲ 1709 θεοῦ βοηθείᾳ, καὶ τῇ φιλανθρώπῳ κηδεμονίᾳ εἰς ἐμὲ τῆς αὐτοῦ ἀγαθότητος, διὰ νὰ μὴν χάνεται ὁ πολυτίμητος αὐτὸς καιρὸς καὶ ἡ ἄδεια ὁποῦ μοῦ ἐχάρισεν ὁ ὑπερύμνητος εὐεργέτης κύριος καὶ θεός μου, βάνω καλὴν ἀρχὴν μὲ τὴν συνεργίαν τῆς αὐτοῦς θείας χάριτος ἀπὸ τὴν σήμερον νὰ παρασταθῶ ὅσον εἶναι τὸ δυνατὸν, καὶ νὰ ἑρμηνεύσῳ τὰ ἀναγκαία καὶ ἀξιοθαύμαστα μαθήματα τῆς φυσικῆς φιλοσοφίας, ὁποῦ νὰ εἶναι εἰς ὕμησιν καὶ δοξολογίαν τῆς αὐτοῦ μεγαλοπρεπείας καὶ ἀπείρου σοφίας, καὶ εἰς κοινὴν ὠφέλειαν τῶν ἐντυγχανόντων ἀδελφῶν μου, ἐμοῦ δὲ παρὰ μικρὰν χαρμοσύνην, καὶ ἀναθύμησιν τῶν ἐν νεότητι καμωμάτων μου, καὶ ἐπειδὴ τοῦ καιροῦ οὕτω τρέχοντος τὰ εἰρημένα βιβλία τοῦ πνευματικοῦ, τὰ πλέον σύνεργα καὶ ὁδηγά μου ἠρέθησαν, καὶ μόνον ἀπὸ τὰ οὐτιδανὰ καὶ ὀλίγα ὅσα ἔχω δικά μου Ἑλληνικά τε καὶ Λατινικὰ θέλω τρυγήση ὅσον δύναμαι τοὺς γλυκυτάτους καρποὺς τῆς παρὰ θεοῦ χαρισμένης φυσιολογίας, ἀφίνωντας [sic]〈ἀφήνωντας〉 τὰ δύσκολώτερα νὰ τὰ ἑρμηνεύσουν οἱ λογιώτεροί μου καὶ σπουδαιότεροι, καὶ ζητώντας συμμπάθιον τῆς ὀλιγομαθίας [sic]〈ὀλιγομαθείας〉 μου, λοιπὸν δέομαι τῆς φωτιστικῆς δυνάμεως τῆς ἀνάρχου Σοφίας νὰ μοῦ καταυγάση τὸν νοῦ καὶ τὴν διάνοιαν, νὰ τολμήσῳ πλεῦσας μερικὸν ἀπὸ τὸ τοσοῦτον πέλαγος χωρὶς σφάλμα καὶ κίνδυνον, καὶ χωρὶς ἐμπόδιον ὁποῦ νὰ μὲ τραβίξη [sic]〈τραβίξη〉 νὰ ἀποκόψω τὸν πολυπόθητόν μου σκοπὸν αὐτὸν ὁποῦ πολὺν ἤδη καιρὸν ἐκαρτέρησα, καὶ νὰ μὲ διατηρήση ἄνοσον καὶ ὑγιῆ ἀπὸ πάσης θλίψεως καὶ προσβολῆς τοῦ ἀντικειμένου, διὰ νὰ τελειώσῳ σωστᾶ καὶ πληρέστατα αὐτὰ τὰ ὀλίγα ὁποῦ ἀνεδεξάμην ἐπὶ τοῦ παρόντος κατορθῶσαι· χωρὶς γὰρ αὐτοῦ οὐ δυνάμεθα ποιεῖν οὐδέν, τῆ δὲ αὐτοῦ βοηθείᾳ καὶ ὁδηγίᾳ τὰ πάντα καλῶς ἐτοιμάζεται, αὐτὸς γὰρ ἐστὶν θεὸς καὶ παντουργέτης τῶν ὅλων, καὶ δι' αὐτοῦ βρύσις πάσης σοφίας χορηγεῖται, καὶ αὐτῷ μόνῳ πρέπει ὕμνος καὶ δοξολογία, τιμὴ καὶ εὐχαριστία, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς ἀτελευτήτους αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμήν.